مطالعات فرهنگی و رسانه

برخی از صاحب نظران علم مدیریت مانند هنری هینتز برگ یکی از اساسی ترین نقش های مدیران را علاوه بر برنامه ریزی ، سازماندی ، کنترل ، نظارت و راهبری ، انجام امور ارتباطی و اطلاعاتب می دانند . ایشان سایر نقش های مدیران را تحت تاثیر چگونگی دریافت اطلاعات و برقراری ارتباطات یاد می کنند .

قبل از دخول به مبحث اصلی لازم است اشاره وار ، دو مفهوم ارتباط و اطلاع را توضیح دهم . اگر از کسی سوال شود که ارتباط یا ارتباطات را توضیح دهید ، اغلب برداشت روشنی در ذهن ندارند . دسته ای ارتباط سازمانی را منحصر به مکاتبات اداری و یا ارسال و مراسلات می دانند و آن را با مکاتبات اداری در یک سطح می بینند . دسته دیگر از ارتباطات ، وسایل ارتباط جمعی مانند : تلفن ، رادیو ، تلویزیون ، اینترنت ، ماهواره و ... را به ذهن تداعی می نمایند . برخی نیز ارتباط را در برابر ضوابط و مقرارت اداری قرار می دهند و معتقدند ضوابط باید به جای روابط بنشیند . تمام اینان ، ارتباط را در قالب روابط شخصی و غیرسازمانی می بینند و از منظر آنها این برداشت درست و صحیح می باشد . ارتباطات در مدیریت عبارتست از جریان انتقال اطلاعات ، مفاهیم و معانی بین کارکنان در یک سازمان است .

 

پیام و عناصر آن

برای انتقال هر پیام شش مولفه ضرورت دارد که در کلیه پیام ها مشترک است : فرستنده پیام ، روش انتقال ، بستری که در آن پیام ارسال می شود ( شرایط زمانی و مکانی ) ، ویژگی پیام ، نوع پیام و بالاخره گیرنده پیام ، این شش مولفه در واقع تاثیر گذارترین مولفه های ارسال پیام شناخته می شوند .

( 1 ) فرستنده پیام – فرستنده پیام کسی است که پیام خود را منتقل می کند . او برای انتقال پیام تواتایی ( حداقلی ) داشته باشد ، و سوم ، امکان شناخت و فهم اطراف را داشته باشد . بطور قطع بدون رعایت این عناصر فرستنده نمی تواند پیامی را ازسال نماید .

( 2 ) روش انتقال پیام – دومین مولفه در انتقال پیام ، روش انتقال پیام است که می تواند شفاهی ، مکتوب و یا ... باشد .

( 3 ) بسترپیام – سومین مولفه در انتقال پیام ، بستری است که پیام در آن ارسال می شود . در چه زمانی و در چه مکانی و با وجود چه خصوصیات ذهنی و عینی ، پیام ارسال می شود . چنانچه فرستنده پیام به این بستر نوجه نکند ، پیامش قبل رسیدن به مخاطب از بین خواهد رفت . به عبارت دیگر باید بتواند بستری را که در آن جریان می یابد تا به گیرنده برسد ، به درستی طی کند .

عدم شناخت شرایطی که پیام باید در آن ساخته و ارسال شود ، باعث خواهد شد پیام از بین رفته و کنار گذاشته شود . وقتی شرایط مکانی و زمانی ، پیامی را نپذیرد ، بی تردید آن پیام راهی به جای نخواهد برد و پیامی که به هنجارها و ارزش ها توجه نکند محکوم به نابودی است .

( 4 ) شکل پیام – چهارمین مولفه موثر در انتقال پیام ، شکل پیام است . پیام می تواند دستوری ، خطابی ، تحلیلی و ... باشد . بنابراین نکته حایزاهمیت ارتباط این شکل با ذهن و احساس گیرنده است . اثر خطابی نمی تواند جایگزین اثر تحلیلی باشد و اثر دستوری قادر نیست جای اثر خبری را بگیرد ، گرچه یک پیام می تواند مجموعه ای از چند شکل باشد اما باید توجه داشت که پیام قابلیت کدام شکل را دارد . اگر به این نکته توجه لازم صورت گیرد این نقیصه منجر به عدم ارتباط گیرنده پیام با پیام می گردد .

در بسیاری از مواقع چون گیرنده پیام قادر به انطباق موضوع نیستند ذهن گیرنده پیام دچار چند گانگی و تشویش می شود . طبیعی است در چنین شرایطی و موقعیتی گیرنده پیام از آنچه به دست آورده روی برمی گرداند .

( 5 ) متن پیام – پنجمین مولفه در انتقال پیام ، متن پیام است . باید توجه کرد که ما قرار است چه پیامی را منتقل کنیم و این پیام بر چه موضوعی تکیه دارد . در واقع در این مولفه است که موضوع پیام اهمیت پیدا می کند باید دید موضوع پیامی که متن به دنبال انتقال آن است چیست و چه زمینه ای را در بر می گیرد .

( 6 ) گیرنده پیام – آخرین حلقه از زنجیره انتقال پیام ، گیرنده پیام است . گیرنده دارای ویژگی هایی است که در مورد متن ، جای خاص خود را می یابد . دیدگاه ، اندیشه ، وضعیت روحی و روانی ، موقعیت مکانی و زمانی و ... هر یک تاثیر به سزایی بر گیرنده پیام برجای می گذارد . کلیه این عوامل منجر به حضور گیرنده ای می شود که عکس العمل های متفاوتی نسبت به پیام پیدا می کند . پرهیز از پیچیدگی ، گرایش و تعامل با مخاطب و از همه مهمتر استفاده از زبان و ادبیات ساده می تواند بهترین اثر را بر پیام گیرنده ( مخاطب ) بگذارد .

 

ادامه دارد ...